เทศกาลเป็นหนึ่งในช่วงเวลาที่ทุกคนในโลกรอคอยมาในทุกๆปี ในเมียนมา เต็มไปด้วยเทศกาลที่สีสันและน่าสนใจ ในนั้น สงกรานต์ (Water Festival)เป็นเทศกาลที่นิยมและยิ่งใหญ่มากที่สุดในเมียนมา และเป็นที่ดึงดูดใจของนักท่องเที่ยวต่างประเทศ สงกรานต์นี้ไม่ได้เป็นที่รู้จักกันเพียงแค่เป็นเทศกาล (Thingyan) แต่ยังเป็นเทศกาลปีใหม่ของเมียนมา ซึ่งมักจะเกิดขึ้นในช่วงกลางเดือนเมษายนและ จะฉลองกันในช่วง สี่ ถึง ห้าวัน   เดือน “Tagu “ ตะกู เป็น เดือนแรกของปฏิทินเมียนมา และเปลี่ยนมาจากคำว่า Thar Kuu ซึ่งหมายถึงการเปลี่ยนปี ในช่วงเดือน Tagu ทางดวงอาทิตย์ เปลี่ยนจาก ช่วงราศีมีนเป็นช่วงราศีเมษ ในปีปกติ ใช้เวลา สี่วัน และ 5 วัน ในปีอธิกสุรทิน วันแรกของสงกรานต์ เรียกว่า Akyo ซึ่งเป็นวันเริ่มกิจกรรมทางศาสนาต่างๆ และ ตามมาด้วยวันที่สอง จะเป็น  A Kya วันที่สาม A Kyat และ วันสุดท้าย จะเป็น A Tat แต่ ในปีอธิกสุรทิน จะมีวันพิเศษอีกวันหนึ่ง เรียกว่า A Kyat ดังนั้น จะมี A Kyat สองวัน ในปีนั้น หลังจากวันสงกรานต์ สีหรือห้าวันผ่านไป ปฏิทินพม่า จะเปลี่ยนเป็น วันแรกของปีใหม่ วันหยุดปีใหม่ เป็นวันหยุดที่สำคัญที่สุดและเป็นช่วงวันหยุดหลังจากสิ้นสุดปีการศึกษาสำหรับนักเรียน สงกรานต์พม่า คล้ายกับ เทศกาลอื่นๆ เช่น สงกรานต์ที่ไทย ลาว และ Choul Chnam Thmey ในกัมพูชา คนพม่าเชื่อกันว่า ในช่วงสงกรานต์ Thagyamin (ราชาแห่งนัต/สปิริต) ได้ลงมาเยี่ยมโลกมนุษย์ เพื่อมาบันทึกสิ่งดีหรือ สิ่งชั่วที่ มนุษย์ทำไว้ในประจำปี นั่นเป็นสาเหตุที่ คนเรามักจะทำสิ่งดีๆในช่วงสงกรานต์ ในประวัติศาสตร์ของพม่า กษัตริย์ นราธิวาส ซึ่งเป็น กษัตริย์องค์สุดท้ายของ พุกาม พยายามที่จะแกล้ง ราชินี Saw Lon โดยการสาดน้ำ ต่อหน้าทุกคน โดนเปียกตั้งแต่หัวจนถึงเท้าและรู้สึกละอายใจกับการกระทำแบบนี้ของกษัตริย์ ดังนั้น เขาจึงพยายามฆ่าพระราชา โดยวางยาพิษใส่อาหารที่พระราชาทาน แต่ก็ไม่ได้สำเร็จ เขาถูกจักและถูกประหารชีวิตเพราะการกระทำของเขาเอง โดยการดูประวัติศาสตร์นี้ สามารถพูดได้ว่า สงกรานต์จมีมาตั้งแต่สมัยพุกาม ในสมัยโบราณ กษัตริย์พม่าได้ทำพิธีสระผมด้วยน้ำมาจาก Gaungsay Kyun( แชมพูเกาะ) ที่มีก้อนกรวดเล็กๆ ซึ่งใกล้ๆ Mawlamyine. มีความเชื่อว่า การสาดน้ำเป็นการล้างสิ่งสกปรก สิ่งชั่วของปีเก่า และ ไม่เอาสิ่งชั่วต่อไปในปีใหม่ และผ่านปีใหม่ด้วยสิ่งดีๆ

การวาดภาพโบราณพุกาม (ที่มา:วิกิพีเดีย)

วิธีการจัดงานสงกรานต์ต่างๆในแต่ละเมือง

วัฒนธรรมสงกรานต์ แตกต่างกันไปตามแต่ละเมืองในพม่า โดยปกติ เทศกาลจะใช้เวลา สี่หรือห้าวัน แต่จะใช้เวลา สิบวัน ถึง หนึ่งเดือนในบางเมือง ในเมืองมัณฑะเลย์ เราสามารถเห็น รถคันมากมายที่ประดับประดาอย่างสวยงาม ในหลาย ๆ รูปแบบ และจัดงานแสดงวงออร์เคสตราพร้อมการเต้นรำแบบดั้งเดิม นอกจากนี้  สามารถเห็นนักเต้นระบำหญิงชาวพม่าที่ทาธนาคาและ ดอกไม้Padauk (ดอกไม้สัญญาลักษณ์ของสงกรานต์) เต้นอยู่บนขบวนรถแห่รถขบวนรถแห่ประดับจะจอดหน้าเวทีทุกแห่ง และ ร้องเพลงสลับกัน เพลงสงกรานต์ หรือ เพลง แบบตอบโต้(Than Chat) ซึ่งคล้ายกับเพลงแร็พ แต่เนื้อเพลง แบบสนุกสนามและ แสดงให้เห็นสิ่งหรือเหตุการณ์ที่ผิดในประเทศเช่น แฟชั่น อาชญากรรม ยาเสพติด หรือ การเมืองต่างๆ    เพลงสงกรานต์บ้าง ที่สงกรานต์ Rakhine ระไข่ ใส่นำ้ใน Laung Hle (เรือยาว)ให้เต็มที่ ผู้หญิงจะนั่งบริเวณ เรือยาวและ ผู้ชายก็ เข้ามาใกล้ๆ เพื่อขออนุญาตสาดน้ำให้ผู้หญิง ผู้ชายมีโอกาสได้พบสายๆเฉพาะในช่วงสงกรานต์ และ สาวๆก็ได้อยู่ภายใต้สายตาของพ่อแม่ หรือไม่ก็ ญาติพี่น้อง

ขบวนรถแห่ประดับแบบหนึ่งในมัณฑะเลย์  (แหล่งที่มา:วิกิมีเดีย)

โฟลตโบราณ(Source: Wikipedia)

 สงกรานต์สมัยนี้(Source: Wikimedia)

Myanmar traditional dancer group (Source: wikimedia)

สงกรานต์สมัยนี้

สมัยนี้ ทุกคน เล่นนำ้ ด้วยภาชนะต่างๆ เช่น   ทรงปืนฉีดน้ำ ท่อน้ำ ท่อดับไฟ เพื่อล้างสิ่งสกปรกของปีเก่า และ ต้อนรับปีใหม่ ผู้คนเชื่อกันว่า การสาดน้ำ ในช่วงสงกรานต์ สามารถล้างปายและความโชคร้าย และ ต้อนรับปีใหม่ด้วยสิ่งดีๆ คุณจะเห็นดอกไม้สีเหลือง สัญลักษณ์ของ สงกรานต์(Padauk) บนหัวสาวๆ ต้น Padauk จะบานเฉพาะเนื่องจากได้น้าฝนแรกในช่วงสงกรานต์ และ เป็นที่รู้จักกันดอกไม้สงกรานต์ หรือ ดอกไม้ประจำชาติทุกคนก็ กำลังสนุกใชช่วงสงกรานต์ในหลายๆแบบ เช่น ไปที่วัดเพื่อทำบริจาคหรือทำสมาธิที่วัดหรือ บางคนเดินไปรอบๆ เวทีเล่นน้ำ หรือ นั่งรถ เปิดฝาหรือ จักรยาน ไป เล่นน้ำรอบเวที ๆ อย่างสนุก มีเวทีเล่นน้ำที่ธรรมแตกต่างกันเช่น EDM , Rock เป็นต้น และ เราสามารถเลือกซื้อตั๋วเวทีเล่นน้ำได้ ตามที่เราชอบ และ บางเวที จะมี การแสดงของนักร้องดังๆ บางคนชอบเดินเล่นรอบๆเวที นั่นเป็นสาเหตุที่ถนนเต็มไปด้วยผู้คนหรือรถยนต์ และ สาดน้ำซึ่งกันและกัน เราสนุกได้ตามงบประมาณของตัวเองเพราะมีตัวเลือกมากมายในช่วงนั้น

Padauk

Thingyan Mandats (Source: Wikimedia)

ในช่วงสงกรานต์สมัยใหม่ เวทีเล่นน้ำก็ เปลี่ยนเป็น การตกแต่งอย่างสวยงามด้วยป้าโฆษณาใหญ่ๆ และ ต้องได้รับอนุญาตจากทางรัฐบาลและสามารถสร้างได้ในพื้นที่กำหนดเท่านั้น เวทีหลักๆ จะอยู่ในเมือง เช่น ถนน Pyay แถว ทะเลสาบ Inya และ ถนน Kabaaye ในย่างกุ้งเวทีส่วนใหญ่ จะมี บาร์ สถานที่สาดน้ำ พื้นที่เต้นรำ รายการสด เพลงอิเล็กทรอนิกส์แดนซ์กับดีเจ การแสดงเต้นรำแบบพม่า การแสดงกลุ่มเต้นรำแบบทันสมัย และ รายการบันเทิงของนักร้องชื่อดัง ผู้จัดงาน ส่วนใหญ่จะเป็น คนรวยหรือผู้มีอำนาจเบื้องหลัง บางบริษัทขนาดใหญ่ๆ สร้างเวที เพื่อโฆษณาผลิตภัณฑ์ของตัวเองในเมืองใหญ่ๆ อย่างเช่น ย่างกุ้ง มัณฑะเลย์ สมัยนี้ เวทีจะกลายเป็นรูปแบบธุรกิจมากขึ้น

Foreigner enjoying Thingyan (Source: Wikimedia)

บริจาคอาหารหรือของกิน

วันสงกรานต์ทุกวัน ส่วนใหญ่ก็ ไปรอบๆ เวทีด้วย จักรยาน มอเตอร์ไซค์ หรือรถเปิดโล่ง ทุกคนสาดน้ำกันอย่างสนุก ยกเว้น พระ แม่ชี้ ผู้สูงอายุ หรือ คนป่วย และ ผู้หญิงตั้งครรภ์ เพื่อ แสดงความนับถือ ร้านค้าและ ร้านอาหารส่วนใหญ่ปิดช่วงสงกรานต์ แต่มีที่บริจาคอาหารหรือของกิน เรียกว่า Satuditha ที่หลายๆ แห่ง ทั่วประเทศ ไม่ว่าจะเป็นใครสามารถเข้าร่วมได้ ขนมทีเป็นสัญลักษณ์ของสงกรานต์ก็คือ Mont Lone Yay Paw (ลูกข้าวเหนียววาน) แปลว่าลูกขนมกลมๆลอยอยู่ในน้ำ Mont lone Yay Paw มักจะใส่ไส้ ก้อนน้ำตาพม่าสีน้ำตาล และ เสิร์ฟพร้อง มะพร้าวขูด  คุณจะใส่ไส้ พริกขี้หนูแทนก้อนน้ำตาลได้ เพื่อแกล้งเพื่อนแบบสนุกๆ

Mote-Lone Yay-Paw (Source: Internet)

Making Mote-Lone Yay-Paw (Source: Internet)

ปีใหม่เมียนมา

หลังจากเพลิดเพลินช่วงสงกรานต์ ผู้คนต้อนรับปีใหม่ของพม่า ซึ่งมักจะเป็น วันที่ ๑๗ เมษายน โดยทำความสะอาดที่ะพระเจดีย์ วัด หรือ อาราม เพื่อทำบุญ คนหนุ่มสาว ก็ยังทำสิ่งดีๆ เช่น อาบน้ำให้ผู้สูงอายุ สระผม และ ตัดเล็บ ตามวัฒนธรรมแบบเดิมของพม่า บางคนเลี้ยงอาหารหรือ เครื่องดื่มฟรี ให้ทุกคนที่มาที่เจดีย์หรือวัด นอกจากนี้ ยังมี พิธีกรรม อย่างหนึ่งของพม่าคือ จะซื้อสัตว์ที่ถูกขัง เช่น นก ปลา หรือ วิว และ ปล่อยให้เป็นอิสระในแม่น้ำ ทะเลสาบ หรือ ป่าไม้ และพร้อมอธิษฐานว่า “เราปล่อยเธอไป หนึ่งครั้ง ขอให้ เราปลอดภัย สิบครั้งเถอะ” เพราะคนพม่าเชื่อว่า การฆ่าสัตว์ จะเป็นบาป ดังนั้นผู้คนก็ พยายามหลีกเลี่ยงการฆ่าสัตว์ให้น้อยที่สุดในช่วงนั้น

Nail-clipping to elderly people (Source: Internet)

 หากคุณ จะมีแพลนเที่ยวพม่า (ดินแดนสีทอง) ก็ อย่าพลาดไปเที่ยวเทศกาลสงกรานต์ อย่าลืมมาเที่ยวและ เพลิดเพลินประสบการณ์วัฒนธรรมพม่า และ ล้างบาปกรรมของปีเก่า และ ต้อนรับปีใหม่พม่า พร้อมกับ คนพม่าหล่อๆ สวยๆ ดีฉันรับรองว่า คุณจะมีช่วงเวลาที่ดีๆที่คุณจะไม่มีวันลืม ในชีวิต